Λογοτεχνικές (;) Αυτοκτονίες

Η «Καλλιέργεια Σκόνης» του Γ. Κοροπούλη στη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας συνεχίζει με τον Καρυωτάκη. Η αναμέτρηση με το «σκοτεινό» ζήτημα της αυτοκτονίας είναι υποχρεωτική αφετηρία κάθε μελέτης και κάθε ανάγνωσης. Ο τρόπος με τον οποίο λύνεται ορίζει κάθε φορά την πρόθεση του αναγνώστη/μελετητή και συνάμα τη στόχευσή του έναντι του ποιητή. Όπως σωστά λέει ο Κοροπούλης, είναι αδύνατο να προσπεραστεί (και να προσπελαστεί, άλλωστε) το ζήτημα της αυτοκτονίας: ακόμα και όσοι διατείνονται ότι δεν ασχολούνται μαζί του όχι μόνο δηλώνουν την αμηχανία τους, αλλά και συναρμολογούν μια «βιογραφία» στην οποία -- είτε «εμφανίζεται» είτε όχι -- η αυτοκτονία αντηχεί εκκωφαντικά, συσκοτίζοντας το «όλον»... Αντιγράφω ένα απόσπασμα... Και ξανά: to be continued...

Ο «βιογραφισμός» των πρώιμων μελετητών του Καρυωτάκη επανέφερε διαρκώς την αυτοκτονία στο επίκεντρο, επιτρέποντας στην ευτελή βιογραφία να παλιρροεί προς την ουσία της ποίησης: εκεί το μυθιστόρημα ξαναγραφόταν σε κοινωνιολογικά, εθνικά ή λογοτεχνικά συμφραζόμενα - και η πλοκή του (οι στίχοι) προετοίμαζε την έκβασή του (την Πρέβεζα). Πάνω σ' αυτό το μοντέλο ανάγνωσης σχεδιάστηκε η πιο κτηνώδης υπόθεση εργασίας που διατυπώθηκε ποτέ στο πλαίσιο της Ιστορίας της ελληνικής ποίησης. Κατ' αυτήν, η αυτοκτονία του Καρυωτάκη ήταν η συνειδητή υπογράμμιση του τέλους μιας εποχής αλλά κι ενός ορισμένου, εξαντλημένου κατ' ανάγκην τρόπου να γράφεται η ποίηση. (Ειδάλλως -ρωτάμε- γιατί ο Καρυωτάκης και ο Λαπαθιώτης τίναξαν αυτοβούλως τα πέταλα; Γιατί ο Αγρας άφησε τη ζωή του να φυλλορροεί; Γιατί ο Παπανικολάου κατέρρευσε υπό την επίδραση της ηρωίνης και του «Μπουκέτου»;) Με δυο λόγια: η αυτοκτονία ήταν αναγκαία. Το μακάβριο αυτό συμπέρασμα (που η διατύπωσή του έμοιαζε ν' αφορά μάλλον σε φόνο) ήταν γενικής ισχύος, εφόσον προέκυπτε συλλήβδην από αρνητές και θαυμαστές του έργου του Καρυωτάκη. Αποδόθηκε άλλωστε στον αυτόχειρα μέσω της τελευταίας του επιστολής και, αναδρομικά, των ποιημάτων του - κι επικυρώθηκε από την περιώνυμη φράση του Παπανικολάου: «Είχε βρεθεί ο ποιητής που έλειπε στον νεκρό της Πρεβέζης».